رادیولوژی چیست؟| آشنایی با انواع، مزایا و عوارض آن

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

رادیولوژی یکی از شاخه‌های علوم پزشکی است که با استفاده از روش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، امواج صوتی و میدان مغناطیسی، امکان مشاهده دقیق ساختارهای داخلی بدن را فراهم می‌کند. این روش‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا بیماری‌ها، آسیب‌ها و اختلالات داخلی را با دقت بالا و بدون نیاز به جراحی تشخیص دهند.

رادیولوژی کاربردهای گسترده‌ای دارد؛ از تشخیص شکستگی استخوان و بیماری‌های ریوی گرفته تا بررسی تومورها، مشکلات کلیه، قلب، مغز و دیگر اعضای بدن. در این مقاله به این سؤال پاسخ می‌دهیم که رادیولوژی برای چیست و با بررسی انواع رادیولوژی، مزایا، تجهیزات، عوارض احتمالی و نقش آن در تشخیص بیماری‌ها آشنا می‌شویم.

اهداف رادیولوژی

۱. رادیولوژی تشخیصی

برای بررسی دقیق ساختارهای داخلی بدن مانند استخوان‌ها، مغز، قفسه سینه، شکم و سایر اندام‌ها استفاده می‌شود. روش‌ هایی مانند سی‌تی‌اسکن، ام‌آر‌آی، ماموگرافی و پزشکی هسته‌ای در این گروه قرار دارند.

۲. رادیولوژی مداخله‌ ای

در این روش، پزشک با استفاده از هدایت تصویربرداری، اقدامات درمانی مانند نمونه‌ برداری، آنژیوپلاستی یا کنترل خونریزی را با کم‌ترین تهاجم انجام می‌دهد.

۳. رادیولوژی درمانی

شامل پرتودرمانی (رادیوتراپی) برای درمان بیماری‌هایی مانند سرطان است. همچنین در کاهش درد و درمان بیماری‌های خاص کبد و کلیه نیز کاربرد دارد.

۴. تصویربرداری هسته‌ ای

در این روش از مواد رادیواکتیو برای بررسی عملکرد اندام‌هایی مانند تیروئید، کلیه، استخوان‌ها و قلب استفاده می‌شود.

مزایای رادیولوژی

• مشاهده ساختارهای داخلی بدن بدون نیاز به جراحی
• تشخیص سریع و دقیق بیماری‌ها
• کاهش زمان و هزینه تشخیص
• افزایش دقت پزشک در برنامه‌ریزی درمان
• تشخیص بیماری‌های جدی مانند سرطان و بیماری‌های قلبی در مراحل اولیه

رادیولوژی برای چیست؟

رادیولوژی برای بررسی و تشخیص بیماری‌هایی مانند موارد زیر کاربرد دارد:

• شکستگی‌ ها و آسیب‌ های اسکلتی
• تومورهای مغزی، ریه، شکم و سایر نواحی
• ذات‌ الریه، بیماری‌های ریوی و تنفسی
• بیماری‌های قلبی، عروقی و گوارشی
• سنگ کلیه، نارسایی کلیوی و کیست
• بیماری کرون، زوال عقل و نارسایی کبدی

به نقل از وبسایت دکتر تو:

یکی از بخش‌های مهمی که از رادیولوژی برای آن استفاده می‌شود، رادیولوژی کمر است. به‌صورت معمول برای تشخیص انواع ناهنجاری‌های کمر و ستون فقرات، شکستگی کمر و بیرون‌زدگی مهره‌های کمر و مشکلات نخاع از سی‌تی‌اسکن یا ام آر ای استفاده می‌شود.

انواع رادیولوژی

• رادیوگرافی ساده (X-ray)
• سی‌ تی‌ اسکن (CT Scan)
• ام‌آر‌آی (MRI)
• ماموگرافی
• فلوروسکوپی
• پزشکی هسته‌ ای
• رادیولوژی مداخله ای

رادیولوژی چه تفاوتی با سونوگرافی دارد؟

تجهیزات و دستگاه های رادیولوژی

برای ثبت تصاویر دقیق رادیولوژی، از دستگاه‌های رادیولوژی دیجیتال استفاده می‌ شود. این تجهیزات شامل سیستم تولید اشعه، گیرنده تصویر و نرم‌ افزارهای پردازش دیجیتال هستند. دستگاه‌های مدرن با دوز اشعه کمتر و کیفیت بالاتر تصویر، باعث بهبود دقت تشخیص و ایمنی بیشتر بیمار می‌شوند.

عوارض جانبی رادیولوژی

قرار گرفتن مکرر در معرض اشعه ایکس ممکن است موجب آسیب به DNA سلول‌ها شود و در بلندمدت احتمال بروز سرطان را افزایش دهد. رعایت اصول ایمنی، استفاده حداقلی و بررسی ضرورت انجام رادیولوژی توسط پزشک، ریسک این عوارض را کاهش می‌دهد. در کودکان و زنان باردار، باید ملاحظات خاصی در نظر گرفته شود.

نتیجه‌ گیری؛ نقش رادیولوژی در پزشکی مدرن

رادیولوژی یک روش تصویربرداری کاربردی، ایمن و مؤثر در تشخیص بسیاری از بیماری‌هاست. شناخت انواع آن، مزایا، محدودیت‌ها و موارد کاربرد، می‌تواند به انتخابی آگاهانه برای بیماران و تصمیم‌گیری بهتر پزشکان منجر شود. اگر به دنبال انجام رادیولوژی با دقت بالا و توسط تیم حرفه‌ ای هستید، مراجعه به مراکز معتبر تحت نظر متخصص رادیولوژی اهمیت زیادی دارد.

سوالات متداول درباره رادیولوژی

1. چه زمانی انجام عکس رادیولوژی لازم است؟

در مواردی مانند دردهای مزمن، شکستگی، مشکوک بودن به تومور، بیماری‌های ریوی یا مشکلات گوارشی، پزشک ممکن است رادیولوژی تجویز کند.

2. آیا رادیولوژی خطرناک است؟

در صورت استفاده درست و کنترل‌شده، رادیولوژی خطر خاصی ندارد. میزان اشعه در هر نوبت معمولاً پایین و در حد مجاز است، اما نباید بیش از حد و بدون ضرورت انجام شود.

3. آیا عکس رادیولوژی درد دارد؟

خیر. انجام رادیولوژی کاملاً بدون درد است و فقط ممکن است نیاز باشد چند ثانیه در وضعیت خاصی باقی بمانید.

4. برای گرفتن عکس رادیولوژی به کجا مراجعه کنیم؟

شما می‌توانید برای انجام انواع خدمات رادیولوژی به مراکز تحت نظر دکتر غلامرضا سیف مراجعه نمایید.

5. رادیولوژی برای بارداری ضرر دارد؟

افراد باردار می‌توانند در هر سه ماهه بارداری ام آر ای انجام دهند. هیچ مدرکی مبنی بر این که ام آر ای می‌تواند در بارداری برای بیمار یا جنین مضر باشد وجود ندارد.